تعریف رسانه های اجتماعی
رسانههای اجتماعی(Social Media) برنامههای کاربردی مبتنی بر اینترنت هستند که بر پایه بنیانهای ایدئولوژیکی و تکنولوژیکی وب۲ امکان ایجاد و تبادل محتوا را برای کاربران فراهم میکنند. وب۲ به نوعی نسل دوم وب است که در آن سایتها از حالت یکسویه خارج شده و با کاربران خود تعامل دارند.
روایت کوتاه:
هر ابزاری یا سرویسی که از اینترنت برای شکل دادن یک مکالمه استفاده می کند، رسانه اجتماعی است.
روایت طولانی:
رسانه اجتماعی، دمکراسی سازی در جریان اطلاعات است، تغییر ماهیت مردم از خواننده محتوا به ناشر آن. این جهشی از مکانیسم حرف زدن یک طرفه یک نفر برای عده زیادی از مردم به روندی است که در آن در دو سوی مکالمه افراد زیادی حضور دارند. ریشه چنین گفت وگویی بین نویسنده ها، مردم و کارشناسان قرار دارد.
ویژگیهای رسانههای اجتماعی
۱- امکان مشارکت کردن:
رسانههای اجتماعی ارسال بازخورد از سوی مخاطب و همکاری و همگامی با رسانه را تسهیل کردهاند و آنرا تشویق میکنند. این رسانهها مرز و خطکشی بین رسانه و مخاطب را از بین بردهاند.
۲- باز بودن:
اغلب رسانههای اجتماعی برای مشارکت اعضا و دریافت بازخورد باز هستند. آنها رای دادن، کامنت گذاشتن و بهاشتراکگذاری اطلاعات را تشویق میکنند.
۳- ارتباط دو سویه:
رسانههای سنتی عمل انتشار را انجام میدادند و محتوا را برای مخاطب ارسال میکردند، ولی در رسانههای اجتماعی فضایی برای گفتگو و محاورهی دوطرف وجود دارد و جریان ارتباطی از حالت یکسویه به دوسویه تغییر پیدا کرده است.
۴- شکلگیری جماعتهای آنلاین:
رسانههای اجتماعی این امکان را برقرار میکنند که جماعتها و گروهها بهسرعت شکل بگیرند و ارتباط موثری برقرار کنند.
۵- امکان شخصی سازی:
از بین ویژگی هایی که به آنها اشاره شد و همچنین سایر ویژگیهای رسانههای اجتماعی شخصی سازی و به نوعی رسانه شخصی داشتن را میتوان پررنگ ترین عامل گرایش افراد به رسانههای اجتماعی دانست. افرادی که در جامعه دیده نمیشوند و یا با مخاطبان محدودی سر و کار دارند در رسانههای اجتماعی مجال مییابند حرفها، عقاید و نظرات خود پیرامون هر موضوعی را به هر شکلی که دوست دارند بدون اعمال هیچ قید و بندی با مخاطبان بسیار در میان بگذارند.
انواع رسانههای اجتماعی
شبکههای اجتماعی
کاربران اینترنتی از طریق عضویت در شبکههای اجتماعی میتوانند پروفایلها و صفحات شخصی برای خودشان بسازند. شبکههای اجتماعی از زنجیره به هم پیوستهای از پروفایلها تشکیل شدهاند و اعضا میتوانند در این محیط با دوستانشان در ارتباط باشند. کاربران میتوانند دوستان و آشنایان قدیمیشان را در شبکههای اجتماعی بیابیند، دوستان جدیدی پیدا کنند و همچنین دوستان خارج از این فضا را به برای پیوستن به شبکههای اجتماعی دعوت کنند.
مایاسپیس :(MySpace) از جمله معروفترین و محبوبترین شبکههای اجتماعی در دنیاست. عضویت در این سایت امکانات گستردهای را در اختیار کاربران قرار میدهد. بهعنوان نمونه سرویس موسیقی مایاسپیس از جمله بخشهای پرطرفدار این شبکه اجتماعی محسوب میشود که تعداد زیادی موسیقیدان و گروه موسیقی در آن عضو هستند و کاربران گسترده سایت از آن استفاده میکنند.
شبکه اجتماعی فیسبوک(Facebook) که در ابتدا بهمنظور استفاده در محیطهای دانشگاهی طراحی شده بود و پس از مدتی برای استفاده همه کاربران عمومی شد، دیگر شبکه اجتماعی محبوب دنیای وب است. بخشی از موفقیت فیسبوک بهخاطر امکانی است که در اختیار کاربران آن قرار دارد و میتوانند در استفاده و توسعه اپلیکیشنهای سایت مشارکت داشته باشند.
وبلاگها
بهزبان ساده وبلاگ فضای آنلاینی است که در آن مطالب بهترتیب جدیدترین پستها منتشر میشوند. چند ویژگی وبلاگها را از دیگر انواع وبسایتها متفاوت و متمایز میکند. نخست لحن نوشتاری وبلاگهاست. مطالب وبلاگها اغلب با لحن شخصی و گاه محاورهای نوشته میشوند و به نویسنده یا گروهی از نویسندگان تعلق دارند. ویژگی دیگر وبلاگها امکانات تعاملی آنهاست.
ویکیها
ویکیها وبسایتهایی هستند که اجازه میدهند مخاطبان و کاربران عادی اینترنت محتوای آنها را تولید و ویرایش کنند. ویکیها برای کارها و پروژههای مشارکتی مناسب هستند. مثلا اگر قرار باشد متنی طولانی را افراد مختلفی از نقاط متفاوتی بهصورت تیمی کامل کنند استفاده از مدل ویکی مناسبترین گزینه است.
پادکستها
پادکستها فایلهای صوتی یا تصویری هستند که در اینترنت منتشر میشوند و کاربران میتوانند مشترک آنها شوند. برای فایلهای تصویری گاهی از عنوان وادکست هم استفاده میشود و گاهی نیز پادکستها را هم شامل فایلهای تصویری و هم صوتی میدانند. در اینجا منظور از پادکستها هم فایلهای صوتی و هم تصویری هستند.
فرومها
فرومهای اینترنتی قدیمیترین نوع از رسانههای اجتماعی آنلاین محسوب میشوند. فرومها معمولا حول موضوع خاصی شکل میگیرند. مثلا موسیقی، تکنولوژی، سینما و تلویزیون، اقتصاد و غیره میتوانند موضوعاتی باشند که مبنای ایجاد یک فروم شوند.
محاسن رسانه های اجتماعی:
ابزار سرگرم کننده
رسانه های اجتماعی بدون هیچ تعارفی سبب سرگرمی استفاده کنندگان خود شده اند و ساعت ها استفاده از این رسانه ها در انواع مختلف خود گواه این ادعاست
-رسانه های اجتماعی برای کسب وکارها
رسانه های اجتماعی درسراسر دنیا، تاثیر فوق العادهای بر کسب و کار داشته اند و نه به عنوان یک راه تازه بلکه به عنوان یک استراتژی در هدایت کسب و کار در نظر گرفته می شوند. قدرت نمایی رسانه های اجتماعی به خصوص در چند سال اخیر نشان داد که رسانههای اجتماعی صرفا ابزارهای سرگرم کننده و وسائلی برای اتلاف وقت کاربران نیستند و از این رو به عنوان بستری که مشتریان و مخاطبان بالقوه و بالفعل شرکتها و سازمانها در آن حضور دارند، مورد توجه واحدهای بازاریابی، روابط عمومی ها و سایر واحدهای سازمانی قرار گرفتند. به عبارتی دیگر سازمانها برای تداوم ارتباط با مخاطبان و مشتریان خود به استفاده از این رسانه ها روی آوردند و به تبلیغ محصول و اطلاع رسانی خدمات و فعالیتهای خود میپردازند. مشتریهای جدید پیدا می کنند، ایده ها و پیشنهادهای مشتریان را میگیرند و به مدیریت سازمان منتقل میکنند.
رسانه هایی برای تفکر گروهی
در حقیقت رسانه های اجتماعی که به اشکال مختلفی از قبیل فرومهای اینترنتی، بلاگها، ویکیها، پادکستها، ویدیوها و تصاویر وجود دارند، تفاوتهایی را در آنچه که مردم انجام میدهند و نحوه انجام آنها به وجود آوردهاند. به عنوان مثال در جامعه امروز، مردم فکر میکنند که بزرگترین شکل مشارکت دموکراتیک، رسانه های اجتماعی هستند؛ چرا که از قواعد جوامع آزاد تبعیت میکنند و افراد بدون اینکه توسط دیگران کنترل شوند به نگارش، صحبت و ارسال هر آنچه مورد علاقه آنان است اقدام میکنند. فعالان امروز از رسانه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای ایجاد آگاهی و فرصتی برای مشارکت افراد بهره میبرند و شاید یکی از دلایل اصلی محبوبیت و اقبال کاربران به این رسانهها این باشد که آنها را به تفکر گروهی تشویق میکند.
معایب رسانه های اجتماعی توسط فیلم
تفاوت بین رسانههای اجتماعی و شبکههای اجتماعی
رسانه در مقابل شبکه
زمانی که کلمه «اجتماعی» را از هر دو اصطلاح رسانههای اجتماعی (Social Media) و شبکه های اجتماعی (Social Networks) حذف کنیم، تنها رسانهها (media) و شبکهها (networks) باقی میماند و این دو کلمه اصلیترین تفاوت بین آنهاست. رسانهها مسوول پخش پیام به تودهها هستند در حالی که شبکهها مسوول تعامل با مردم به صورت جداگانه هستند.
به عبارتی بهتر رسانههای اجتماعی کانالی برای پخش پیام است و به عنوان یک استراتژی محسوب می شوند، در حالی که شبکه های اجتماعی میتواند به عنوان یک وسیله یا ابزاری برای اتصال با سایر افراد استفاده شود. در واقع شما میتوانید این دو را در زیر چتر وب ۲ قرار دهید.
به عنوان مثال LinkedIn یک شبکه اجتماعی محبوب است که مردم برای تعامل حرفه ای برای کسب و کار استفاده میکنند. اما یوتیوب محبوب ترین سایت بارگذاری و اشتراک ویدیو برای تمام جهان است. این یک مثال ساده و کامل از تفاوت بین توده و مردم در تعاریف رسانه و شبکه وجود دارد.
با این حال امروز فیسبوک، توییتر و گوگل پلاس قابلیتها و ویژگی های شبکهها و رسانه های اجتماعی را باهم دارند و در واقع این دلیل سردرگمی بین این دو است. به عنوان مثال توییتر یک شبکه اجتماعی است، اما شبکه های اجتماعی توییتر نیست. زیرا توییتر تمام قابلیت های شبکه های اجتماعی را ارایه نمی دهد اما ساختار آن منطبق بر استراتژی شبکه های اجتماعی است. در عین حال میتوان آن را شبکه اجتماعی نامتقارن نیز نامید.
بنابراین رسانههای اجتماعی راهی برای انتقال و یا اشتراکذاری اطلاعات با مخاطبان گستردهای است. هر کسی فرصت برای ایجاد و توزیع اطلاعات دارد. لذا همه نیاز به اتصال اینترنت دارند و این امر قابلیت رقابت را ایجاد میکند، در حالی که شبکههای اجتماعی عامل تعامل است. گروه هایی از مردم با منافع مشترک، یا ذهن مشابه، وابسته بایکدیگر که در سایت های شبکه های اجتماعی رابطه ایجاد میکنند.
نتیجه گیری :
وبسایتها و ابزارهای دنیای مجازی که روزگاری موضوعی جدید و حاشیهای محسوب میشدند حال به پدیدهای فراگیر تبدیل شدهاند. این ابزارها که تحولات شبکههای ارتباطی در گسترش آنها نقش داشتهاند اینروزها از طریق «اینترنت همراه» هم بهسادگی قابل دسترس هستند. به گروهی از رسانههای آنلاین که در این فضای جدید متولد شدهاند عنوان رسانههای اجتماعی داده شده است.کاملا واضح است که این رسانهها نه یک مد زودگذر هستند و نه یک دوره تغییر و تحول. رشد آنها بهعنوان یک عادت ادامه می یابد و پلت فرم های جدید نیز همچنان ظهور یافته و توسعه مییابند.
همه مواردی که گفته شد بیانگر آن است که آینده اقتصادی و اجتماعی جهان، ارتباط تنگاتنگی با روند استفاده از رسانه های اجتماعی دارد. بدون شک نوع استفاده از هر ابزاری در طول تاریخ به شکل فرهنگ و اخلاقیات بشر مربوط میشده است و رسانه های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند. این پدیده نیز همانند هرابزار و فنآوری دیگری دارای کارکردها و کژکارکردهایی میباشد. عمده کارکردهای این فضا به دلیل تعاملی بودن و ایجاد قابلیتهای ویژه برای ارضای همه نیازهای مرتبط با زندگی افراد است که از جمله آنها میتوان به شکلگیری فضای مباحثه و گفتگو، نقد نظرات مختلف، آگاهی از رخدادها و اخبار رسمی و غیررسمی، عضویت و فعالیت در گروههای متناسب با سلایق فردی، مشارکت در کمپینهای مختلف سیاسی و اجتماعی، سرگرمی و رونق کسب و کار اشاره کرد.
آنچه مسلم است این است که کارکردهای وسیع این رسانه ها، لزوم مطالعه عمیقتر برای فهم بیشتر مسائل فرهنگی جامعه و توجه به ظرفیت بالقوه رسانههای اجتماعی برای دسترسی به اهداف رشد و گسترش کشور را ایجاب می کند. رسانههای اجتماعی مجموعهای از فرصتها و تهدیدها هستند و لذا نباید با دیدن نیمه خالی لیوان، گسترش و استفاده از این روند اطلاع رسانی مدرن را محدود کرده و خود را از نعمت مزایای آن محروم کنیم.