خطر «داعش» در دنیای مجازی

طالبان،القاعده،تکفیری ها،داعش و…اینها نام های آشنای دهه ی اخیر هستند. اسامی که جنگ و خونریزی را به یاد می آورند. 

اما این آخری حکایت دیگری دارد. «دولت اسلامی عراق و شام» با نام اختصاری « داعش».

 داعش در زمان اعلام خلافت در عراق و سوریه اقدام به تولید خبر و گزارش در اینترنت، تهیه فیلم‌های تبلیغاتی و حتی فروش تی‌شرت‌هایی با آرم «داعش» و تبلیغ گسترده آن در فضای مجازی در سطح دنیا کرد. استفاده و چاپ نقشه جهان، عبارات «الدولة الاسلامیة»، «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله» بر روی پیراهن‌ها و تی‌شرت‌ها یک نمونه دیگر از این کارهاست. این تیشرت‌ها با آرم گروه تروریستی «دولت اسلامی عراق و شام» در برخی فروشگاههای ترکیه و کشورهای جنوب شرق آسیا دیده شده است. در این نوشته سعی داریم به استفاده داعش از فضای مجازی بپردازیم.

طالبان و رسانه

طالبان شاید به عنوان سرشناس ترین گروه تروریستی برای ما شناخته شده باشد. رهبران طالبان به صورت مشخص از رسانه خصوصا تلویزیون و سینما اعلام انزجار داشتند. عدم اعتقاد آنها به رسانه ها باعث شده بود که اخبار و اطلاعات فعالیت آنها توسط رسانه های دیگر جهان کشف و مخابره شود. در موارد معدودی رهبر طالبان در ویدئویی اختصاصی پیامی را به جهانیان می فرستاد. در بیشتر این پیام ها سعی می کردند که محل و زمان ویدئو مشخص نشود. همچنین در دیگر فعالیت های رسانه ای خود ضمن ارسال ایمیل به یکی از رسانه های معتبر خبر مسولیت انفجار ها را بر عهده می گرفتند. این همه آنچه بود که طالبان بر بستر اینترنت دنبال می کرد.

داعش خطرناک تر از بقیه

گروهک تروریستی داعش از همان ابتدای آغاز کار و شروع جنایت های وحشیانه اش از اینترنت و شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه برای ایجاد رعب و وحشت و جذب مخاطب به خوبی استفاده کرد.آنها می دانستند که تنها مبارزه با تجهیزات جنگی کارساز نیست. از همین رو جنگ گرم و نرم را با هم جلو بردند. این گروه ۹۰ هزار صفحه از شبکه اجتماعی به ویژه صفحاتی در فیسبوک و توئیتر را به خود اختصاص داده است. داعش وزارت رسانه و اطلاع رسانی دارد که محمد العدنانی وزیر آن است. العدنانی با حکم ابوبکر البغدادی به این سمت منصوب شده است. 

با اینکه استفاده از تکنولوژی میان سلفی و تکفیری منع و حرام دانسته شده اما این گروهک تروریستی در مقایسه با همتایان تکفیری خود، بیشتر از ابزارهای رسانه ای بهره برده است. فعالیت‌های رسانه ای این گروهک تروریستی پیش‌تر در شبکه اجتماعی توییتر انجام می گرفت.

اعتقاد سیاستگذاران «داعش» به شبکه های اجتماعی چند منظور را دنبال می کند. ایجاد رعب و وحشت در میان مخالفان و مردمی که در جغرافیای تحت تصرف داعش هستند ، اولین هدف داعشی ها است. در قدم دیگر گردانندگان این گروه با تبلیغات دروغین سعی بر جذب نیرو از سراسر جهان دارند. 

برای نمونه در جنوب هند تحقیقات درباره پیراهن‌های دارای آرم داعش که شماری از جوانان با آنها عکس انداخته و سپس در فیس بوک منتشرکردند، مشخص کرد فرد اصلی یک حامی فعال این گروه است که سعی می‌کرده مغز جوانان مسلمان هندی را برای جنگ در عراق شستشو دهد.

این گروه از اینترنت به عنوان ابزاری برای تبلیغ و پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند. بر طبق گزارش‌ها، از زمانی که حملات نظامی این گروه شروع شده، تعدادی حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر و فیسبوک ایجاد شده که ادعا می‌کنند «نماینده داعش در عراق و سوریه» هستند و به منتشر کردن اخبار، تصاویر و فیلم‌های مرتبط با این گروه می‌پردازند که بعضاً به زبان‌هایی از جمله فرانسوی و انگلیسی هستند. البته این حساب‌ها به صورت رسمی از طرف داعش تأیید نشده است. تعداد قابل توجهی از این پیام‌ها، از کشورهایی همچون کویت، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس منتشر شده است. «توئیتر» پایگاه مجازی اصلی داعش برای ترویج فکر خود به حساب می آید.

جنگ اینترنتی

کارشناسان اعلام کردند سرعت و حجم گسترده تبلیغات گروه داعش در فضای اینترنتی چالشی جدی محسوب می شود به ویژه برای کشورهایی که از توانایی کافی برای نشان دادن واکنش سریع به این تبلیغات برخوردار نیست.

جی ام برگر کارشناس موسسه بروکینگز اعلام کرد داعش برای انتقال پیام هایش در اینترنت می تواند بر « شمار گسترده ای از افراد » تکیه کند که 150 بار در روز از شبکه توییتر برای پیام رسانی استفاده می کنند. هر چند روزانه تعداد زیادی از حساب های کاربری «داعشی ها» مسدود می شود، اما این گروه توانسته افراد زیادی را از سراسر دنیا جذب اندیشه های خود کند. به نحوی که تا کنون آمار دقیقی از نیروهای داعشی در اختیار نیست.

توییت های جنجالی ظریف و تام کاتن

 کنایه‌های ۹ اردیبهشت جواد ظریف به تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه ایالت آرکانزاس، باعث شد تا این سناتور جوان با خطاب قرار دادن مستقیم ظریف در توییتر، او را به مناظره دعوت کند.

وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه هفته گذشته در نشستی در دانشگاه نیویورک، گفت قطع‌نامه‌ای که بعد از توافق احتمالی هسته‌ای در شورای امنیت سازمان ملل تصویب خواهد شد، تمام قطعنامه‌ها و تحریم‌های قبلی امریکا و اتحادیه اروپا را خاتمه خواهد داد و دولت ایالات متحده باید این قطعنامه را امضا کند؛ چه سناتور کاتن خوشش بیاید یا نیاید.

او همچنین با رد این موضوع که رییس جمهوری آینده‌ی امریکا می‌تواند توافق اجرایی دولت اوباما را لغو کند، افزود: «رییس جمهوری امریکا به وسیله‌ی قوانین بین‌المللی محدود می‌شود و این قوانین ایالات متحده را ملزم می‌کند تا هر توافقی را که دولت این کشور، وارد آن شده، به اجرا درآورد.»

ظریف خطاب به “دیوید ایگناسیو”، گرداننده‌ی این نشست گفت: «شما این را می‌دانید، شاید سناتور «کاتن» نمی‌داند.»

این اشاره‌ به نام «تام کاتن» از سوی ظریف به دلیل نقش این سناتور ۳۷ ساله در نگارش نامه‌ای با امضای وی و ۴۶ سناتور دیگر خطاب به رهبران جمهوری اسلامی بود که در آن تاکید شده بود بر اساس قانون اساسی امریکا، رییس جمهوری آینده‌ی این کشور، تعهدی به اجرای توافق هسته‌ای که باراک اوباما با دولت ایران امضا کند، نخواهد داشت.

اما ساعاتی پس از این اظهارات، سناتور کاتن که از مخالفان سرسخت توافق جاری هسته‌ای میان دولت اوباما و جمهوری اسلامی است، در توییتر خود، ظریف را این‌گونه خطاب قرار داد: «شنیدم که امروز من را به چالش کشیدی. اگر این‌قدر اعتماد به نفس داری، بیا بر سر قانون اساسی امریکا مناظره کنیم. محل ملاقات در واشنگتن دی.سی؛ زمانش را تو انتخاب کن تا بر سر سابقه‌ی حکومت ایران در استبداد، پیمان‌شکنی، و ترور، با هم مناظره کنیم.»

سناتور «تام کاتن» که در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ به عنوان سروان نیروی زمینی امریکا در عراق و افغانستان خدمت کرده، سپس کنایه‌ای به گذشته‌ی ظریف زده و ادامه داده: «البته رد این پیشنهاد، بعد از آن‌چه که در دهه‌ی بیست زندگی‌ات انجام دادی، برایم قابل درک است. وقتی در جریان جنگ ایران و عراق، در امریکا پنهان شدی تا روستاییان و کودکان برای کشته شدن به صف شوند.»

او در پایان نوشته: «مخفی شدن در امریکا وقتی کشورت در نبردی حیاتی به سر می‌برد، نشان‌دهنده‌ی شجاعت نیست بلکه نشان‌دهنده‌ی شخصیتی بزدل است که همین امروز هم آن را در صفحه‌ی نمایش می‌بینیم.»

اولین کسی که به این توییت «کاتن » واکنش نشان داد عباس عراقچی بود. معاون وزارت امور خارجه اما از شیوه کنایه آمیز برای پاسخگویی استفاده کرد. شیوه ای که «آلن ایر» سخنگوی فارسی زبان مزارت خارجه آمریکا شاید بهتر از هر کس دیگر بتواند معنای آنرا برای کاتن جوان توضیح دهد. 

عراقچی هم از حساب توییتر خود استفاده کرد و نوشت:«ادب مرد، به ز دولت اوست»

اینبار نوبت به ظریف رسید تا پاسخ وی را بدهد. فضای مجازی در داخل و خارج از ایران تحت تاثیر توییت کاتن بود که دهم اردیبهشت ظریف در فیس بوک خود گزارشی از سفرش داد و در پایان نوشت«همچنین یک جلسه ۲ ساعته پرسش و پاسخ در دانشگاه نیویورک داشتم که به صورت سراسری پخش مستقیم شد و سوالات نیز هم در محل توسط حاضرین و هم از روش های الکترونیک مطرح می شد. بحث چالشی ولی بسیار خوبی بود. البته از یکی دو اشاره مودبانه و کاری که به سناتور «کاتن» -نویسنده نامه معروف ۴۷ سناتور - کردم حاضرین هم خیلی پسندیدند، وی خیلی عصبانی شده و در حساب توییترش شروع کرده به ناسزا گویی که آن هم جالب است . حالا شاید یک پاسخ بر اساس ادب ایرانی به او که تازه دارای فرزند پسری شده بدهم.»

در ادامه ظریف وزیر خارجه کشورمان در همان روز در حساب توییتر خود با مخاطب قرار دادن «تام کاتن» اینگونه می نویسد:«ما نیاز به یک دیپلماسی جدی داریم ، نه اخ تف کردن های داش مشتی گونه! برای نوزاد تازه متولد شده تان تبریک می گویم . امیدوارم تو و خانواده ات در صلح و آرامش از وجود او (نوزادت) لذت ببرید.»

این توییت تا آخرین ساعات روز شنبه ۱۲ اردیبهشت ۹۴بیش از ۱۸۵۹ بار بازنشر شده و ۳۴۷۳ نفر آنرا به اصلاح توییتری ها «فیو» کرده اند. (پسندیدند)