خطر «داعش» در دنیای مجازی

طالبان،القاعده،تکفیری ها،داعش و…اینها نام های آشنای دهه ی اخیر هستند. اسامی که جنگ و خونریزی را به یاد می آورند. 

اما این آخری حکایت دیگری دارد. «دولت اسلامی عراق و شام» با نام اختصاری « داعش».

 داعش در زمان اعلام خلافت در عراق و سوریه اقدام به تولید خبر و گزارش در اینترنت، تهیه فیلم‌های تبلیغاتی و حتی فروش تی‌شرت‌هایی با آرم «داعش» و تبلیغ گسترده آن در فضای مجازی در سطح دنیا کرد. استفاده و چاپ نقشه جهان، عبارات «الدولة الاسلامیة»، «لا اله الا الله» و «محمد رسول الله» بر روی پیراهن‌ها و تی‌شرت‌ها یک نمونه دیگر از این کارهاست. این تیشرت‌ها با آرم گروه تروریستی «دولت اسلامی عراق و شام» در برخی فروشگاههای ترکیه و کشورهای جنوب شرق آسیا دیده شده است. در این نوشته سعی داریم به استفاده داعش از فضای مجازی بپردازیم.

طالبان و رسانه

طالبان شاید به عنوان سرشناس ترین گروه تروریستی برای ما شناخته شده باشد. رهبران طالبان به صورت مشخص از رسانه خصوصا تلویزیون و سینما اعلام انزجار داشتند. عدم اعتقاد آنها به رسانه ها باعث شده بود که اخبار و اطلاعات فعالیت آنها توسط رسانه های دیگر جهان کشف و مخابره شود. در موارد معدودی رهبر طالبان در ویدئویی اختصاصی پیامی را به جهانیان می فرستاد. در بیشتر این پیام ها سعی می کردند که محل و زمان ویدئو مشخص نشود. همچنین در دیگر فعالیت های رسانه ای خود ضمن ارسال ایمیل به یکی از رسانه های معتبر خبر مسولیت انفجار ها را بر عهده می گرفتند. این همه آنچه بود که طالبان بر بستر اینترنت دنبال می کرد.

داعش خطرناک تر از بقیه

گروهک تروریستی داعش از همان ابتدای آغاز کار و شروع جنایت های وحشیانه اش از اینترنت و شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه برای ایجاد رعب و وحشت و جذب مخاطب به خوبی استفاده کرد.آنها می دانستند که تنها مبارزه با تجهیزات جنگی کارساز نیست. از همین رو جنگ گرم و نرم را با هم جلو بردند. این گروه ۹۰ هزار صفحه از شبکه اجتماعی به ویژه صفحاتی در فیسبوک و توئیتر را به خود اختصاص داده است. داعش وزارت رسانه و اطلاع رسانی دارد که محمد العدنانی وزیر آن است. العدنانی با حکم ابوبکر البغدادی به این سمت منصوب شده است. 

با اینکه استفاده از تکنولوژی میان سلفی و تکفیری منع و حرام دانسته شده اما این گروهک تروریستی در مقایسه با همتایان تکفیری خود، بیشتر از ابزارهای رسانه ای بهره برده است. فعالیت‌های رسانه ای این گروهک تروریستی پیش‌تر در شبکه اجتماعی توییتر انجام می گرفت.

اعتقاد سیاستگذاران «داعش» به شبکه های اجتماعی چند منظور را دنبال می کند. ایجاد رعب و وحشت در میان مخالفان و مردمی که در جغرافیای تحت تصرف داعش هستند ، اولین هدف داعشی ها است. در قدم دیگر گردانندگان این گروه با تبلیغات دروغین سعی بر جذب نیرو از سراسر جهان دارند. 

برای نمونه در جنوب هند تحقیقات درباره پیراهن‌های دارای آرم داعش که شماری از جوانان با آنها عکس انداخته و سپس در فیس بوک منتشرکردند، مشخص کرد فرد اصلی یک حامی فعال این گروه است که سعی می‌کرده مغز جوانان مسلمان هندی را برای جنگ در عراق شستشو دهد.

این گروه از اینترنت به عنوان ابزاری برای تبلیغ و پیشبرد اهداف خود استفاده می‌کند. بر طبق گزارش‌ها، از زمانی که حملات نظامی این گروه شروع شده، تعدادی حساب کاربری در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر و فیسبوک ایجاد شده که ادعا می‌کنند «نماینده داعش در عراق و سوریه» هستند و به منتشر کردن اخبار، تصاویر و فیلم‌های مرتبط با این گروه می‌پردازند که بعضاً به زبان‌هایی از جمله فرانسوی و انگلیسی هستند. البته این حساب‌ها به صورت رسمی از طرف داعش تأیید نشده است. تعداد قابل توجهی از این پیام‌ها، از کشورهایی همچون کویت، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس منتشر شده است. «توئیتر» پایگاه مجازی اصلی داعش برای ترویج فکر خود به حساب می آید.

جنگ اینترنتی

کارشناسان اعلام کردند سرعت و حجم گسترده تبلیغات گروه داعش در فضای اینترنتی چالشی جدی محسوب می شود به ویژه برای کشورهایی که از توانایی کافی برای نشان دادن واکنش سریع به این تبلیغات برخوردار نیست.

جی ام برگر کارشناس موسسه بروکینگز اعلام کرد داعش برای انتقال پیام هایش در اینترنت می تواند بر « شمار گسترده ای از افراد » تکیه کند که 150 بار در روز از شبکه توییتر برای پیام رسانی استفاده می کنند. هر چند روزانه تعداد زیادی از حساب های کاربری «داعشی ها» مسدود می شود، اما این گروه توانسته افراد زیادی را از سراسر دنیا جذب اندیشه های خود کند. به نحوی که تا کنون آمار دقیقی از نیروهای داعشی در اختیار نیست.

جنگ با « داعش » در شبکه های اجتماعی

خبر ناآرامی های سوریه در ححال فروکش کردن بود که دنیا شاهد ظهور اخبار جدیدی بر روی خروجی خبرگزاری های جهان بود. گروه « داعش» اعلام موجودیت کرد. « ابوبکر بغدادی» با پرچم سیاهی بر دست تشکیل خلافت اسلامی داد. در کوتاه مدت موفق به تصرف قسمت هایی از سوریه و عراق شد. کشتارهای این گروه تروریستی در اندک زمانی توجه افکار عمومی را به خود جلب کرد. خبرها حکایت از پیوستن افرادی از سراسر دنیا به این گروه تروریستی بود. اخبار جنگ با گروه داعش توسط دولت عراق و سوریه و مردم روزانه سرخط اخبار را در تمام دنیا به خود اختصاص داده بود. این ماجرا با گذشت بیش از یکسال همچنان ادامه دارد. 

اما این  تمام داستان جنگ این گروه تروریستی نبود. جنگ در فضای مجازی از روز اول در دستور کار ابوبکر بغدادی و همفکرانش بود. تسلط و تاثیر بر افکار عمومی یکی از دغدغه های اصلی این گروه ضد انسانی بود. داعشی ها برای حضور در فضای مجازی ۲ هدف را دنبال می کنند. اول انتقال خبرهای پیشروی های خود به منظور ایجاد ترس و وحشت در بین مردم دنیا و قدرتمند نشان داده گروهک خود و دوم جذب نیروی انسانی تازه نفس به منظور تقویت نیروی انسانی خود.

راه نفوذ در فضای مجازی ، شبکه های اجتماعی بودند. پخش ویدئو از کشتار و قتل عام مردم اولین اخباری بود که توسط داعشی ها منتشر می شد. بر خلاف دیگر گروه های تروریستی مانند القاعده که تصاویر بی کیفیت و محدودی از خود بر جای می گذاشتند اینبار تروریست های داعشی با استراتژی رسانه ای تازه ای ظهور کردند. 

تمرکز این گروه بر روی استفاده از شبکه های « یوتیوب» و « توئیتر» بود. به گزارش پایگاه هافینگتون پست، گروه داعش نشان داده که یک راهبرد پیچیده در شبکه‌های اجتماعی در پیش گرفته که در این راستا از ویدئوهای با کیفیت و کمپین‌های هشتگی در توییتر بهره می‌برد.